در ماه گذشته بیش از ۳۷ هزار مطلب در فضای مجازی فارسی علیه اقلیت‌های دینی بهایی، یهودی، زرتشتی، سنی و مسیحی منتشر شده است. افغان‌ستیزی مجازی نیز همچنان به قوت خود باقی است و در همین مدت بیش از ۸۶ هزار توییت در شبکه اجتماعی «ایکس» علیه افغانستانی‌ها منتشر شده است. محوریت بیشتر این مطالب، به‌روال معمول هر ماه، زن‌ستیزی و جنسیت‌زدگی بوده است.
در این ماه بیش از چهار هزار مطلب علیه بهاییان منتشر شده است که از افزایشی ۴۰ درصدی نسبت به ماه پیش حکایت دارد. همچنین بیش از ۲۴ هزار مطلب شامل یهودی‌ستیزی، دو هزار مطلب شامل سنی‌ستیزی، هزار مطلب علیه زرتشتیان و نزدیک به دوهزار مطلب دیگر علیه مسیحیان منتشر شده است.
تشدید یهودی‌ستیزی در لحن مقامات و رسانه‌های جمهوری اسلامی
یهودی‌ستیزی در گفتار رسانه‌ها و مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی شکلی خشن‌تر و مستقیم‌تر از گذشته به‌خود گرفته است. این مقامات که پیش‌تر می‌کوشیدند اظهارات یهودی‌ستیزانه خود را با استفاده از استعاراتی مانند «صهیونیسم» در لفافه بیان کنند، دیگر مستقیما «یهودیان» را هدف نفرت‌پراکنی قرار می‌دهند. آن‌ها در برخی موارد پا را فراتر هم گذاشته و انگشت تهدید را به سوی یهودیان ساکن ایران می‌گیرند.
در یک مورد، معاون قرارگاه «خاتم‌الانبیا» که عالی‌ترین قرارگاه عملیاتی نظامی در ایران است، در یک برنامه زنده تلویزیونی یهودیان را «خبیث» خواند.
«محمد جعفر اسدی» در این مصاحبه مستقیما از یهودیان اسم برد و در پاسخ به تذکر مجری برنامه که گفت «منظورتان صهیونیست‌ها است دیگر؟»، ادامه داد: «همین صهیونیست‌ها، ریشه این‌ها همان یهودی است که با پیغمبرشان آن معامله را کردند!»
اسدی همچنین با استناد به قرآن، یهودیان را دشمن‌ترین نسبت به مسلمانان دانست و خطاب به یهودیان ساکن ایران گفت: «من الان دارم در صداوسیما صحبت می‌کنم و می‌دانم که ممکن است بعضی از یهودی‌هایی که در کشور ما هستند، می‌گویند ما یهودی هستیم. شما کجایید؟ داد و فریاد شما کجا است که آبرو و حیثیتی برای قوم یهود به‌عنوان صهیونیست نگذاشته‌اند. به میدان بیایید، بیایید نشان بدهید!»
در همین راستا، خبرگزاری «اهل بیت» (ابنا) ویدیویی با عنوان «برقراری عدالت مهدوی» منتشر کرده و در آن «پاک شدن بیت‌المقدس از لوث یهود» را از ویژگی‌های حکومت مهدوی دانسته است.
ابنا در این ویدیو تهدید کرده استکه در پایان این جنگ، «امام زمان» یهودیان را به خواری و ذلت می‌کشاند.
در این ماه همچنین یک نشریه ظاهرا پژوهشی از سوی «موسسه مطالعاتی، تحلیلی فرق و ادیان روشن‌گر» که از پرکارترین نهادهای نفرت‌پراکنی علیه اقلیت‌های دینی در ایران است، منتشر شد.
در این نشریه که «روشنا» نام دارد، مصاحبه‌ای با «همایون سامه یح»، نماینده کلیمیان در مجلس شورای اسلامی تحت عنوان «در ایران آنتی‌سمیتیسم وجود ندارد»، منتشر شده است؛ عنوانی که ستیز آشکار و مستقیم تمام ارکان جمهوری اسلامی علیه یهودیان را مطلقا انکار می‌کند.
بنابراین یکی از یهودی‌ستیزانه‌ترین گزاره‌هایی است که می‌توان در ایران تحت حاکمیت نظام اسلامی به‌زبان آورد. با این حال، روشنا به نقل از سامه یح نوشته است: «در کشورهای غربی مشکلی هست که در ایران وجود ندارد و برای ما بسیار بسیار مهم است و آن مساله آنتی‌سمیتیسم (یهودی‌ستیزی) است.»
نماینده کلیمیان در مجلس ایران افزوده است: «با وجود آن که جمهوری اسلامی ایران یک دولت مذهبی است و بسیار هم بر ضد رژیم صهیونیستی عمل می‌کند ولی این مساله هیچ گونه تاثیری بر زندگی جامعه کلیمیان ایران نگذاشته است.»
چنین اظهاراتی، آن هم از زبان یک یهودی در ایرانی که فرمانده عالی‌رتبه سپاهش در یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما علیه یهودیان هم‌وطنش نفرت‌پراکنی می‌کند، بیش از هر چیز، اعترافات اجباری متهمان سیاسی زیر فشار و شکنجه نهادهای امنیتی را به‌یاد می‌آورد.
در نشریه روشنا همچنین مقالات متعدد دیگری با محوریت نفرت‌پراکنی علیه یهودیان، بهاییان و سنی‌ها منتشر شده‌اند.
تعقیب بهاییان از «بابا آب داد» تا «تانزانیا»
«باشگاه خبرنگاران جوان» در مقاله‌ای مفصل با عنوان «نفوذی‌ها مشغول کارند»، یک بار دیگر نظریه‌های توطئه رایج درباره بهاییان را برجسته کرده است. این مقاله به نقش بهاییان در آموزش و پرورش نوین در ایران اشاره کرده و به سخنانی از «جواد منصوری»، دیپلمات پیشین ایرانی ارجاع داده است که ویدیوی آن در ماه‌های گذشته به‌طور گسترده در شبکه‌های اجتماعی منتشر و دست به دست شد.
منصوری در این ویدیو مدعی می‌شود: «بابا آب داد و بابا نان داد متعلق به این جریان فکری است.»
منظور او از این جریان فکری، دیانت بهایی و به‌صورت خاص، «فرخ‌رو پارسا»، نخستین وزیر زن در دوران حکومت پهلوی است.
پارسا از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۴ وزیر آموزش پرورش ایران بود و بیشتر کتاب‌های درسی در دوران او تهیه و تدوین شدند.
یکی از پدیده‌های قابل توجه در گفتمان رسانه‌ای جمهوری اسلامی این است که مقابله و ضدیت با بهاییان در آن همچون یک نشان افتخار در کارنامه شخصیت‌های سیاسی و مذهبی مورد علاقه حکومت ذکر می‌شود.
وب‌سایت «مبلغ» در این ماه این نشان را به‌خاطر آن‌چه «پیشتازی در مبارزه با بهایی‌گری» خوانده، به آیت‌الله «سید محمد بهبهانی» اعطا کرده است.
بهبهانی از بزرگ‌ترین مراجع تقلید شیعه در دوران پیش از انقلاب بود که به‌همراه آیت‌الله «ابوالقاسم کاشانی» نقش به‌سزایی در پیروزی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت «محمد مصدق» داشت.
به‌گفته «یرواند آبراهامیان» در کتاب «کودتای ۱۳۳۲، سازمان سیا و ریشه‌های روابط ایران و ایالات متحده در عصر جدید»، سازمان «سیا» در یک هفته پیش از کودتا از طریق این روحانی سرشناس، آن‌قدر پول در میان کودتاچیان پخش کرد که اصطلاح «دلارهای بهبهانی» بین مردم رایج شده بود.
البته «محمدرضا شاه پهلوی» هم این خدمات را بی‌پاسخ نگذاشت و دست آن‌ها را برای سرکوب بهاییان طوری باز گذاشت که در نهایت منجر به تخریب و اشغال «حظیره‌القدس»، ساختمان مرکز اداری بهاییان در تهران در سال ۱۳۳۴ شد.
رسانه‌ها و منابع تاریخی جمهوری اسلامی معمولا از اشاره به ارتباطات این‌چنینی میان شاه و روحانیان امتناع می‌کنند. اما وب‌سایت مبلغ در ادامه مقاله خود، به تقدیر و تشکر بهبهانی از شاه به‌خاطر صدور دستور بستن و تخریب حظیره‌القدس بهاییان اشاره کرده است؛ اشاره‌ای عجیب که در گفتمان رسانه‌ای جمهوری اسلامی، از هر نظر یک تابو به‌حساب می‌آید. اما به‌نظر می‌رسد تا زمانی که پای ضدیت با بهاییان در میان باشد، حتی در چنین گفتمانی هم ابایی از تابوشکنی وجود نداشته باشد.
در همین راستا، آیت‌الله «سیدمحمد کاظم مدرسی»، امام جمعه یزد در خطبه‌های یکی از نمازهای جمعه ماه گذشته، جلوگیری از نفوذ و گسترش بهاییت را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی و اشغال سفارت ایالات متحده در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ دانست.
«افکارنیوز» نیز در مقاله‌ای عصر حاضر را به «آخرالزمان» تشبیه کرده است، زیرا به زعم آن، شیعیان مظلوم «اسیر باطل‌های زمانه مانند بابیت، بهاییت، جیش‌العدل و داعش» شده‌اند.
از سوی دیگر، «مصطفی رنجبر شیرازی»، روحانی که پیش‌تر رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در کشور تانزانیا بوده است، در نشستی که در «مجمع جهانی اهل بیت» برگزار شد، نسبت به فعالیت‌های موفقیت‌آمیز بهاییان در تانزانیا ابراز نگرانی کرد و گفت: «خروجی کارهای آموزشی آن‌ها به جایی رسیده است که چندین تن از تربیت شدگان بهاییت در تانزانیا وارد کابینه این کشور شده‌اند.»
نفرت عمیق وریشه‌دار موجود در نگرانی این روحانی حکومتی نسبت به آسایش و پیشرفت بهاییان در تانزانیا، در صورتی که بدانیم مسافت تهران تا پایتخت این کشور، یعنی «دودوما»، بیش از هفت هزار و ۵۰۰ کیلومتر است، بیش از پیش روشن می‌شود.
تداوم افغان‌ستیزی در فضای مجازی
اگرچه در این ماه افغان‌ستیزی نسبت به ماه گذشته کمی کاهش یافته است اما امواج نفرت‌پراکنی علیه افغانستانی‌ها همچنان ادامه دارد، به‌طوری که تنها در شبکه اجتماعی ایکس بیش از ۸۶ هزار توییت با هشتگ «اخراج_افغانی_مطالبه_ملی» منتشر شده است.
برجسته‌ترین محتوای شامل افغان‌ستیزی در این ماه، توییتی از «رضا رشیدپور»، مجری و برنامه‌ساز تلویزیونی نزدیک به جناح موسوم به «اصلاحات» بود که در آن به یکی از مواد قانون جنجالی «عفاف و حجاب» واکنش نشان داده است.
بر اساس این ماده قانونی، افراد غیر ایرانی نیز این حق را خواهند داشت بابت عدم رعایت حجاب اجباری، به زنان تذکر بدهند.
رشیدپور این موضوع را دستاویز افغان‌ستیزی قرار داده و نوشته است: «تبعه بیگانه غلط می‌کند با هفت جد و آباء‌ش که به هموطن من تذکر بدهد.»
بسیاری از فعالان حقوق زنان نسبت به این اظهارات واکنش نشان دادند و آن را ناشی از ذهنیت مهاجرستیز و زن‌ستیز این چهره تلویزیونی دانستند. خیلی‌های دیگر نیز اظهارات جنسیت‌زده رشیدپور در هفته‌های گذشته را یادآوری کردند که کنش اعتراضی «آهو دریایی» در دانشگاه علوم و تحقیقات تهران نسبت به حجاب اجباری را «پورنوگرافی» و «یک پروژه حساب‌شده از سوی مخالفان اصلاح‌طلبان» دانسته بود.
زن‌ستیزی و جنسیت‌زدگی در صدر محتواهای مجازی
در طول یک سال گذشته همواره بخش قابل توجهی از محتواهای شامل نفرت‌پراکنی علیه اقلیت‌های دینی را محتواهای جنسیت‌زده تشکیل داده‌اند، به‌طوری که می‌توان زن‌ستیزی را شریان اصلی هر یک از اشکال نفرت‌پراکنی علیه اقلیت‌های مختلف اجتماعی دانست.
تیم رصد محتواهای مجازی «ایران‌وایر» به‌منظور محک این نتیجه تقریبی، آزمایشی در شبکه اجتماعی ایکس انجام داد و متوجه شد که از ابتدای سال ۲۰۲۴ تاکنون، بیش از چهار میلیون و ۳۰۰ هزار توییت شامل محتواهای جنسیت‌زده و زن‌ستیزی از سوی بیش از ۳۰۰ هزار کاربر ایرانی منتشر شده است.
این در حالی است که در مدت زمان مشابه، فعل «است» به‌عنوان یکی از پرکاربردترین کلمات در زبان فارسی، تنها ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار بار در شبکه اجتماعی ایکس به‌کار رفته است. مقایسه این اعداد نشان می‌دهد که کاربران ایرانی در توییتر به‌ازای هر سه بار که از فعل «است» استفاده می‌کنند، یک بار ناسزاهای جنسیت‌زده و عبارات شامل زن‌ستیزی را به زبان می‌آورند.
از آن‌جایی که معمولا فعل «است» در گفتار روزمره شکسته می‌شود و به شکل «ه» یا «ـه» درمی‌آید، این آزمایش برای فعل «بود» هم تکرار شد که یکی دیگر از افعال پرکاربرد زبان فارسی به‌حساب می‌آید، با این تمایز که در هیچ گویش و لهجه‌ای شکسته نمی‌شود. نتیجه تفاوت چندانی نکرد و مشخص شد که کاربران ایرانی شبکه اجتماعی ایکس به‌ازای هر چهار باری که از «بود» استفاده می‌کنند، یک بار مرتکب زن‌ستیزی می‌شوند.
گفتنی است که محتواهای مورد جست‌وجوی تیم «ایران‌وایر» در این آزمایش تنها شامل ۲۰ کلمه رایج جنسیت‌زده در زبان فارسی بوده و ابدا تمام حالات زن‌ستیزی در این زبان را شامل نمی‌شوند.